Xuất phát từ việc làm thế nào có thể gìn giữ công thức gia truyền làng nghề thuốc Nam Yên Sơn Ba Vì dân tộc mình, lương y Lăng Thị Châm đã thành lập HTX Nam Dược Tản Viên Sơn. Lương y Lăng Thị Châm đã tiên phong xây dựng thành công chuỗi sản xuất khép kín các sản phẩm có nguồn gốc từ thảo dược mang sứ mệnh phục hưng nền Nam dược, bảo tồn giống cây dược liệu quý và thực hiện giấc mơ mang cuộc sống tốt đẹp hơn cho đồng bào mình.
Lương y Lăng Thị Châm – Mạnh dạn trong thay đổi tư duy
Cũng như bao người con của dân tộc Dao Quần Chẹt Ba Vì, lương y Lăng Thị Châm đã tiếp xúc với cây dược liệu, với nghề thuốc Nam từ nhỏ. Theo năm tháng, tình yêu đối với thuốc Nam, với từng cây dược liệu vẫn được núi rừng nuôi dưỡng và lớn lên trong chị. Vì thế, lương y Lăng Thị Châm luôn đau đáu trước sự mai một của công thức gia truyền dân tộc mình, cây dược liệu thì ngày càng khan hiếm,…
Trước dòng chảy của thời gian, ai sẽ là người gìn giữ những bài thuốc gia truyền, ai sẽ là người gìn giữ những giá trị cốt lõi, ai sẽ là người giữ lại những nét văn hóa bản địa nhiều đời trân quý,… Rồi cây dược liệu quý là thế nhưng bà con nhân dân đồng bào thì chưa thực sự phát huy được những giá trị quý của cây thuốc,…
Trải qua những tháng năm đầu nhiều vất vả, gian truân nhưng với sự thông minh, nhanh trí của chị những bài thuốc gia truyền dần dần được chị nắm giữ và cho ra những sản phẩm vô cùng giá trị. Cũng từ đó Hợp tác xã Thuốc Nam gia truyền dân tộc Dao tại thôn Yên Sơn (xã Ba Vì) đã được thành lập.
Từ những suy nghĩ táo bạo trong kinh doanh, lương y Lăng Thị Châm mong muốn tạo công ăn việc làm cho nhiều người, để bà con nơi thôn bản có cuộc sống tốt hơn, không phải buôn bán tự phát nhỏ lẻ như những thời sơ khai. Chính vì thế, HTX Nam Dược Tản Viên Sơn được lương y Lăng Thị Châm sáng lập từ tiền thân là Hợp tác xã Thuốc Nam gia truyền dân tộc Dao.
Năm 2019, lương y Lăng Thị Châm tiếp tục định hướng mở rộng quy mô sản xuất các sản phẩm chiết xuất từ cây dược liệu, tạo thành quy trình khép kín và “bắt tay” vào xây dựng nhà máy Nam Dược Tản Viên Sơn đạt tiêu chuẩn GMP đầu tiên và duy nhất tại Ba Vì hiện nay.
Theo lương y Lăng Thị Châm chia sẻ “Chúng tôi chuyển đến vị trí mới để có mặt bằng lớn hơn, đủ điều kiện xây dựng nhà máy quy mô. Đây sẽ là điều kiện tốt hơn để sản xuất, nâng giá trị các bài thuốc Nam của cộng đồng người Dao nơi đây.” Đến nay, khi đã đi vào hoạt động ổn định, nhà máy đã tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 30 lao động với phần lớn là người đồng bào dân tộc Dao Quần Chẹt trong khu vực.
Với mục tiêu tạo ra các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp từ các loại thảo dược tại khu vực núi Ba Vì, không chỉ hướng đến ứng dụng công nghệ để có hiệu quả cao mà mỗi sản phẩm còn được kiểm soát chặt chẽ từ khâu nguyên liệu đầu vào đến thành phẩm cuối cùng. Lương y Lăng Thị Châm luôn định hướng làm sao có thể tự chủ về nguồn nguyên liệu để đảm bảo được chất lượng đồng đều của sản phẩm.
Do đó, HTX đã hợp tác với các thành viên liên kết đều là bà con đồng bào trên địa bàn để mở rộng diện tích trồng các loại cây dược liệu, cho năng suất và giá trị cao hơn. Các diện tích trồng cây dược liệu không chỉ cung cấp nguồn dược liệu cho HTX đồng thời nâng cao giá trị cây trồng, tạo việc làm cho người dân.
Không chỉ vậy mạnh dạn đầu tư mở rộng về cơ sở sản xuất và nguồn dược liệu đầu vào, lương y Lăng Thị Châm cũng nâng cao các sản phẩm được in nhãn mác, địa chỉ cụ thể rõ ràng nguồn gốc, xuất xứ. Nhờ đó, các sản phẩm từ cây dược liệu của HTX đã được nhiều khách hàng biết tới và sẵn sàng đón nhận.
Nâng cao giá trị cho y học bản địa dân tộc Dao Quần Chẹt Ba Vì
“Những nhành cây vô tri nhưng lại mang trong mình thiên mệnh cứu nhân. Song cũng phải nhờ vào sự kết hợp tài tình giữa trí và nghệ để tạo nên bài thuốc dân gian truyền đời, truyền kiếp để chữa bệnh cứu người.”
Đó cũng chính là lý do các sản phẩm thảo dược từ các làng nghề truyền thống Hà Nội ngày nay vẫn được lưu truyền và phát triển thành các thương hiệu nổi tiếng và được công nhận tiêu chuẩn OCOP giúp cho các sản phẩm đến gần với khách hàng.
Việc xây dựng thành công chuỗi sản xuất khép kín từ quá trình xử lý cây dược liệu đến quá trình bào chế, tách chiết và đóng gói thành phẩm đã tạo động lực mạnh mẽ để Lương y Lăng Thị Châm tiếp tục phát triển HTX Nam Dược Tản Viên Sơn trong dài hạn.
Năm 2022, HTX đăng ký tham gia xếp hạng Chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” (OCOP), HTX có 5 sản phẩm đều đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao, sản phẩm ngày càng được nhân rộng đến với khách hàng.
Lương y Lăng Thị Châm đã đại diện HTX Nam Dược Tản Viên Sơn vinh dự nhận giấy chứng nhận sản phẩm OCOP TP Hà Nội năm 2022 tại Hội nghị Công bố Quyết định và trao giấy chứng nhận sản phẩm OCOP TP Hà Nội năm 2022 diễn ra ngày 16/06/2023 vừa qua. Lương y Lăng Thị Châm nói riêng cũng như HTX Nam Dược Tản Viên Sơn nói chung sẽ không nỗ lực để tiếp tục nâng cấp các sản phẩm OCOP để tham gia thi nâng hạng.
Hiện nay, sản phẩm dược liệu của HTX đã có một số đơn vị bao tiêu cũng như tại các bệnh viện, nhà thuốc trên toàn quốc, điều này tạo động lực mạnh mẽ để HTX phát triển. Từ hiệu quả kinh tế này sẽ giúp nhiều hộ dân nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống. Cùng với đó, các sản phẩm đã đạt chuẩn OCOP cũng chính là động lực để các thành viên trong HTX càng vững tin, tâm huyết, đẩy mạnh hoạt động sản xuất.
Xác định rõ tầm quan trọng của loại hình kinh tế tập thể, làm nòng cốt trong thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, mô hình HTX Nam Dược Tản Viên Sơn chị Lăng Thị Châm thành lập đang được đánh giá tạo nên những thành công bước đầu.
Tiếp tục đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại để khẳng định vị thế sản phẩm trên thị trường quốc tế
Theo lương y Lăng Thị Châm cho biết một trong những thế mạnh các sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP đó chính là được quảng bá rộng rãi thông qua các hoạt động truyền thông và sự kiện, tăng cường nhận diện thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ. Đây cũng chính là bước then chốt để tạo cơ sở đẩy mạnh xúc tiến thương mại, thúc đẩy xây dựng mạng lưới kết nối sản xuất, kinh doanh, mở rộng thị trường cho các sản phẩm phát triển bền vững,…
Hiện nay, có rất nhiều sản phẩm mang giá trị bản địa với chất lượng cao nhưng chưa được đưa đến tay người tiêu dùng. Vì thế, để từ những nồi cao đỏ lửa của đồng bào có thể mang đi xa đến gần hơn, khẳng định vị thế trên thị trường trong nước, đặc biệt đến với thị trường quốc tế, chị sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động giao thương, tham dự các sự kiện xúc tiến thương mại, các hội chợ triển lãm trong nước và quốc tế,…
Bên cạnh đó, triển khai mô hình về bảo tồn và phát huy vai trò của các làng nghề, làng nghề truyền thống gắn với phát triển sản phẩm OCOP, dịch vụ du lịch cộng đồng và điểm du lịch cũng là định hướng dài hạn của HTX.